Podatek od nieruchomości wielu osobom nie prowadzącym działalności gospodarczej kojarzy się ze stosunkowo niskim kosztem. Szczególnie mieszkańcy małych mieszkań nie powinni narzekać na jego wysokość, jednak zupełnie inaczej sprawa może wyglądać jeśli posiadamy garaż. Podatek od nieruchomości jest wyliczany dla właścicieli nieruchomości na podstawie decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego (wydanej przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta), płatny w ratach do 15 – go kolejno w marcu, maju, wrześniu i listopadzie. Wysokość stawki podatku określają uchwały rady gmin.
Problem z opodatkowanie garaży jest taki, że osoba posiadająca garaż mieszczący się w bryle budynku mieszkalnego może mieć zupełnie inną stawkę, niż posiadający garaż wolnostojący, czy wielostanowiskowy garaż wielokondygnacyjny. Oczywiście inna stawka naliczana jest także w przypadku wykorzystywania w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Podatek od nieruchomości to podatek typu majątkowego, dlatego ustawodawca przyznał pewnym grupom nieruchomości niższe stawki, jednak nieprecyzyjne przepisy powodują, że nie zawsze osoby posiadające większy majątek płacą wyższe podatki (osoba posiadająca jedno stanowisko garażowe, może płacić kilkukrotnie wyższy podatek niż właściciel willi z kilkoma garażami, które zostały umieszczone w bryle budynku!). Co więcej często istnieją niejasne granice pomiędzy garażem mieszczącym się w bryle budynku, a wielostanowiskowym garażem podziemnym, stąd zdarza się, że decyzje o wysokości podatku są zaskarżane przez podatników do sądu.
Podatek od nieruchomości za garaż podziemny – podstawowe przepisy
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. 2014 poz. 849 z późn. zm.) – zwana dalej u.p.o.l. najniższa stawka maksymalna przewidziana jest dla budynków mieszkalnych lub ich części, wyższa stawka dla pozostałych budynków lub ich części. Jeszcze wyższa dla budynków lub ich części związane z działalnością gospodarczą.
Podatek od nieruchomości za garaż podziemny
Artykuł 2 ust. 4 u.w.l. wskazuje, że do lokalu mogą przynależeć, jako jego części składowe, pomieszczenia, choćby nawet do niego bezpośrednio nie przylegały lub były położone w granicach nieruchomości gruntowej poza budynkiem, w którym wyodrębniono dany lokal, a w szczególności: piwnica, strych, komórka, garaż, zwane dalej „pomieszczeniami przynależnymi”.
Wobec powyższego garaż może być uznawany za pomieszczenie przynależne do samodzielnego lokalu mieszkalnego (wówczas zastosowanie znajdzie niższa stawka podatku dla budynków mieszkalnych) lub też może stanowić zupełnie odrębną własność lokalową (właściwa wówczas będzie wyższa stawka podatku dla budynków lub ich części pozostałych). Zatem często właściciele podobnych miejsc garażowych płacą zdecydowanie różne stawki podatku, często jest to zależne od miejsca położenia nieruchomości, oraz stanowiska danego organu wydający decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego. Zdarzają się także sytuacje, że w tym samym budynku jedni właściciele mają naliczane niższe stawki (np. gdy zakupili miejsce w garaży podziemnym w jednym akcie notarialnym z mieszkaniem), a inni, którzy zakupili odrębnym aktem według organów nie mają już prawa do niższej stawki, jako pomieszczenia przynależne.
W orzecznictwie także spotykamy rozbieżne stanowiska w temacie opodatkowania garażu podziemnego. Zdarza się, że Sądy Administracyjne uznają, że z art. 2 ust 1 pkt 2 oraz art. 5 ust. 1 pkt 2 wynika jednoznaczne, że przedmiotem opodatkowania może być zarówno sam budynek, jak i część tego budynku. Zatem garaż może być odrębnym przedmiotem opodatkowania względem budynku, a stawka podatku odnosi się wówczas do funkcji użytkowej tj. niemieszkalnej. Zwolennicy takiej interpretacji przepisów podkreślają, że decydującym kryterium jest faktyczne przeznaczenie danego budynku i jego wykorzystanie na cele mieszkalne.
Natomiast można znaleźć wyroki, w których wskazuje się, że garaże winny zostać opodatkowane według stawek przewidzianych dla budynków mieszkalnych, bowiem treść art. 5 ust. 1 pkt 2 u.p.o.l. wskazuje, że w uchwale gminy można rozróżnić pod względem granic stawek podatkowych budynku lub ich części mieszkalne, jednakże słowo „mieszkalne” dotyczy rodzaju budynku co do jego podstawowej funkcji użytkowej, a nie funkcji poszczególnych lokali, ponieważ przedmiotem opodatkowania jest budynek lub jego część.
Podatek od nieruchomości za garaż podziemny – uchwała 7 sędziów NSA
W tej tematyce została także wydana uchwała 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawie o sygn. akt II FPS 4/11 , zgodnie z którą w sytuacji, gdy garaż jest samodzielnym lokalem niemieszkalnym, podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości według stawek przewidzianych dla budynków lub ich części pozostałych, o których mowa art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. e. u.p.o.l. W ramach tej uchwały NSA podzielał stanowisko Trybunału Konstytucyjnego w zakresie konieczności przeprowadzenia istotnych zmian w ramach kwalifikowania poszczególnych budynków lub ich części do odpowiedniej stawki podatku.
Nadal wątpliwe pozostaje co jest samodzielnym lokalem niemieszkalnym. Niektóre organy wskazują, że pomimo, że garaż znajduje się w budynku mieszkalnym, ale ma odrębny wjazd, dach i wyjście do części mieszkalnej, to jest już to odrębny budynek!
Podatek od nieruchomości za garaż podziemny – brak zasady odpowiedzialności solidarnej od 2016 r.
Należy także pamiętać, że od 1 stycznia 2016 r. zmienił się sposób opodatkowania garaży wielostanowiskowych w budynkach mieszkalnych.
Wcześniej ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie zawierała przepisów określających szczególne zasady opodatkowania współwłasności garaży. Każdy ze współwłaścicieli był zobowiązany do zapłaty podatku od całej nieruchomości, a zapłacenie podatku przez któregokolwiek ze współwłaścicieli zwalniało z tego obowiązku pozostałych.
Obecnie nie ma już zasady odpowiedzialności solidarnej przy współwłasności w częściach ułamkowych lokalu użytkowego – garażu wielostanowiskowego w budynku mieszkalnym wraz z gruntem stanowiących odrębny przedmiot własności. Od 2016 r. obowiązek podatkowy ciąży na współwłaścicielach w zakresie odpowiadającym ich udziałowi w prawie własności.