Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 47 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm., dalej: ustawa o PIT) nie uważa się za koszty uzyskania przychodów składek na ubezpieczenie samochodu osobowego („mowa o” składce na dobrowolne ubezpieczenie samochodu auto casco (AC) w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość 20 000 euro, przeliczona na złote według kursu sprzedaży walut obcych ogłaszanego przez NBP z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia.
Taka sama zasada jest wyrażona także w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych w art. 16 ust. 1 pkt 49 ustawy z 15 lutego 1992 r. (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 851, z późn. zm., dalej: ustawa o CIT), przy czym tu pod uwagę bierze się średni kurs euro, ogłaszany przez NBP.
Warto pamiętać, że ograniczenie nie dotyczy jednak ubezpieczeń OC i NNW, gdzie wysokość składki ubezpieczeniowej nie zależy od wartości samochodu osobowego. W przypadku tego rodzaju ubezpieczenia w kosztach uzyskania przychodów można ująć pełną wysokość składek ubezpieczeń OC i NNW.
Przykład – jak obliczyć wysokość składki zaliczanej do kosztów
Wartość początkowa pojazdu dla celów ubezpieczenia wynosi 200.000 zł, a składka wynosi 5000 zł. Kurs sprzedaży euro na dzień zawarcia umowy wynosi 4,50 zł, czyli 20.000 euro przeliczone jest na 90.000 zł. Podatnik ma przeliczyć wartość składki w następujący sposób (90.000 zł/ 200.000) X 5000 = składka rozliczana. Do kosztów zaliczy więc wyłącznie kwotę 2250 zł.
Aby zastosować powyższy przepis konieczne jest, by dla wyliczenia składki ubezpieczeniowej została przyjęta wartość samochodu w umowie z ubezpieczycielem. Dotyczy to ubezpieczenia AC (autocasco) natomiast nie stosuje się tego przy ubezpieczeniach OC i NNW. Potwierdzają to organy podatkowe (przykład interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 20 września 2011 r. nr ILPB3/423-278/11-3/KS).
Leasing drogich samochodów osobowych, a odliczanie kosztów składek AC – metoda optymalizacji dla przedsiębiorców leasingujących samochody
Istnieje możliwość korzystniejszego rozliczenia składek na ubezpieczenie AC pod względem podatkowym dla przedsiębiorców, którzy leasingują samochody, których równowartość przekracza 20 000 euro.
Niestety w przypadku samochodów stanowiących własność podatnika i ujętych w ewidencji środków trwałych nie ma metody na optymalizację kosztów ponoszonych na ubezpieczenie AC.
Zgodnie z art. 23b ust. 1 ustawy o PIT – analogicznie art. 17b ust. 1 ustawy o CIT opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowią koszt uzyskania przychodów korzystającego, z zastrzeżeniem że:
- umowa leasingu, w razie gdy korzystającym nie jest osoba wymieniona w pkt 2, została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli przedmiotem umowy leasingu są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 5 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości;
- umowa leasingu, w razie gdy korzystającym jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, została zawarta na czas oznaczony;
- suma ustalonych opłat w umowie leasingu, o której mowa w pkt 1 lub 2, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, a w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej będących uprzednio przedmiotem takiej umowy odpowiada co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu; artykuł 14 stosuje się odpowiednio.
Jak widać, w wyżej wskazanym przepisie nie ma żadnego ograniczenia, jeśli chodzi o górną wysokość opłaty leasingowej, ani o to, jakie składowe może ona obejmować. Nie ma zatem żadnych przeszkód, aby leasingodawca wkalkulował koszt składek na polisę AC w koszt opłat leasingowych, a koszt całej opłaty leasingowej może stanowić koszt uzyskania przychodów.
Potwierdzeniem słuszności teju metody optymalizacji jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 7 października 2015 r., sygn. akt I SA/Gd 1033/15. W stanie faktycznym wskazane zostało, że spółka zawiera umowy dzierżawy pojazdów, których wartość rynkowa przewyższa równowartość 20 000 euro, które to umowy spełniają warunki uznania ich za umowy leasingu. W umowach zawarto postanowienia, że to wydzierżawiający (leasingodawca) zobowiązany jest do zawarcia umów ubezpieczenia OC, AC, NNW czyli kwota ubezpieczenia uwzględniona jest w kwocie czynszu. Spółka nie miała możliwości poznania wartości żadnego z ubezpieczeń, nawet jeśli znana jest jej wartość całego ubezpieczenia. Spółka nie zawiera z ubezpieczycielami umów, nie miała wpływu na negocjowanie stawek ubezpieczenia, nie wiedziała również, jakie są istotne postanowienia takich umów oraz kiedy one zostały zawarte, a także jaka wartość pojazdów została przyjęta dla celów ubezpieczenia.
W sprawie tej sąd uznał, że wkalkulowanie kosztów ubezpieczenia ponoszonych przez wydzierżawiającego w raty leasingowe przez Spółkę nie powoduje, że może być ona uznana za podmiot ubezpieczający samochody, który uiszcza składki ubezpieczeniowe na rzecz ubezpieczyciela. Ograniczenie wynikające z treści art. 16 ust. 1 pkt 49 odnosi się zaś wyłącznie do składek na ubezpieczenie samochodu i tym samym nie może mieć zastosowania do stanu faktycznego przedstawionego przez Spółkę, która ponosi bowiem wyłącznie ekonomiczny ciężar składek opłacanych przez wydzierżawiającego, który ponoszone przez siebie wydatki wkalkulował w wartość opłat wymaganych z tytułu zawartych ze Spółką umów (czynszu dzierżawy i opłaty serwisowej).
Warto jednak pamiętać, ze ten sposób optymalizacji nie zawsze jest opłacalny. Ze względu na to, że leasingodawcę nadal będą obowiązywały wskazane limity, w granicach których może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów zapłacone składki, może okazać się, że korzyści podatkowe, jakie uzyska leasingobiorca, zostaną ujęte w wyższej racie leasingowej.